بررسی و تحلیل مسئلۀ شر و رنج انسان‎ها

نویسنده

چکیده

مسئلۀ شر و ارتباط آن با بنیان‌های اعتقادی دینی به صورت عمومی و شیعی بالخصوص، یک مسئلۀ تاریخی است و قرن‌ها در فلسفه و کلام و الهیات اسلامی و غیر‌اسلامی بحث می‌شد. منتهی در این روزها به علت شیوع ویروس کرونا و تحولاتی که در کل جهان ایجاد شد، مسئلۀ شرور دوباره به صورت برجسته و جدی در رسانه‌ها هم در سطح نخبگان و هم فرهیختگان و هم در سطح عموم مردم در رسانه‌ها مطرح شد؛ به همین خاطر پرداختن به این بحث و بازتقریری از مباحث گذشته و رهیافت‌های جدیدی که در فلسفه و کلام امروز فیلسوفان و متکلمان به آن رسیده‌‌اند ضرورتی است که قابل انکار نیست، به‌خصوص این‌که بعضی از شخصیت‌های علمی و فکری همچنان اعتقاد دارند، مسئلۀ شرور یک مسئلۀ حل نشده در توحید الهی است. مخصوصاً آقای دکتر سروش با یکی از سایت‌های خاص مصاحبه‌ای داشتند، ایشان در آن‌جا تصریح می‌کنند که فیلسوفان مسلمان هنوز نتوانسته‌اند بحث شرور را حل کنند و تلویحاً یا با اشاره آن بحثی که سال‌ها قبل مطرح کردند را دوباره تکرار کردند که ما جزء جریان نو معتزلی هستیم و معتقدیم باید دربارۀ فاعلیت خدا در مورد شرور تجدید نظر کنیم. اگر بخواهیم خدای متعال از این شرور و بدی‌ها و رنج‌ها و ناراحتی که گریبان‌گیر آن است، پاک کنیم و بگوییم خدا مقصر این‌ها نیست، باید گفت خدا فاعل این‌ها نیست و بعضی‌ها گفتند خدا علت غایی است و علت این حوادث است. به همین خاطر طرح مجدد این مباحث خالی از ضرورت نیست، به‌خصوص با وجود سؤالات خاصی که در این مسئله مطرح است. مرکز مطالعات و پاسخگویی به شبهات حوزۀ علمیه در راستای رسالتی که دارد، در غالب کتاب شبهات کرونا به بحث شرور هم پرداخته است.