تبیین عقلانی تناسب جرم و مجازات‌ اخروی و نسبت آن با عدالت و رحمت خداوند

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

چکیده

یکی از شیوه‌های تربیتی و بازدارنده قرآن‌کریم برای نهی و بازداری از گناهان و اعمال قبیح، بیم‌دادن از کیفرهای دردناک دوزخ است؛ سهمگین بودن این مجازات‌ها مانند خلود در دوزخ باعث شده که برخی کیفیت این کیفرها را با عدالت و رحمت خداوند در تضاد بپندارند؛ ازهمین‌رو تفسیر صحیح چگونگی کیفرهای اخروی با تکیه بر آیات و روایات و تبیین سازگاری و تناسب آنها با عدالت و رحمت خداوند بسیار حائز اهمیت می‌باشد. پژوهش حاضر درصدد بوده تا با بهره‌گیری از روش توصیفی ـ تحلیلی به حل تناسب مجازات‌های اخروی با مسئله‌ عدالت و رحمت خداوند بپردازد و به این نتیجه دست یافته است که با باور و ایمان به آموزه تجسم اعمال، ثواب و عقاب اعمال خوب یا بد انسان‌ها همان حقیقت اعمال آنان است؛ ازاین‌رو میان گناهان دنیوی و کیفرهای اخروی آنها رابطۀ تکوینی و حقیقی برقرار بوده و درنتیجه با عدالت و رحمت خداوند در تنافی نیست.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Rational explanation of the appropriateness of the crime and the punishments of the Hereafter and its relation to God's justice and mercy

چکیده [English]

One of the educational methods and deterrents of the Holy Quran to forbid and prevent sins and ugly deeds is to avoid the painful punishments of Hell. The severity of the punishments, such as drowning in hell, has led some to consider the quality of these punishments to be in conflict with God's justice and mercy. Therefore, the correct interpretation of how the punishments of the Hereafter and their compatibility with God's justice and mercy (relying on verses of the Holy Quran and hadiths) is a crucial issue.
The present study seeks to solve the proportionality of the afterlife punishments with the issue of justice and God's mercy by using descriptive-analytical method. The result is that, by believing in the concept of the embodiment of deeds, the reward and punishment of moral and immoral deeds of human beings is in fact the truth of their own deeds. Hence, there is a formative and real relationship between worldly sins and their afterlife punishments, and it is not in conflict with God's justice and mercy.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Proportion of crime and punishment
  • God's justice
  • embodiment of deeds
  • torment
  1. قرآن‌کریم

    1. ابن‌‏جزى، محمدبن‌احمد، التسهیل لعلوم التنزیل‏، محقق: عبدالله خالدى، بیروت‏: شرکة دارالأرقم بن ابی‌الأرقم‏، 1416ق.
    2. ابن‌حیون، نعمان‌بن‌محمد مغربى‏، شرح الأخبار فی فضائل الأئمة الأطهار%‏، محقق: محمدحسین حسینى جلالى‏، قم: جامعه مدرسین‏، 1409ق.
    3. ابن‌عربی، محیی‌الدین محمدبن‌علی، الفتوحات المکیة، بیروت: دارصادر، [بی‌تا].
    4. ــــــــــــــ، فصوص الحکم (تعلیقات ابوالعلاء عفیفی)، تهران: الزهرا، ۱۳۶۶.
    5. ابن‏عطیه، عبدالحق‌بن‌غالب، المحرر الوجیز فى تفسیر الکتاب العزیز، محقق: محمد، عبدالسلام عبدالشافى، بیروت‏: دارالکتب العلمیة، 1422ق.‏
    6. ابن‌کثیر دمشقى، اسماعیل‌بن‌عمرو، تفسیر القرآن العظیم، تحقیق: محمدحسین شمس‌الدین، بیروت: ‏دارالکتب العلمیة، 1419ق.‏
    7. بحرانى، سیدهاشم‌بن‌سلیمان، البرهان فی تفسیرالقرآن، قم: مؤسسة البعثه، 1374.
    8. برقی، احمد‌بن‌محمدبن‌خالد، المحاسن، محقق: جلال‌الدین محدث‏، چاپ‌دوم، قم‏: دارالکتب الإسلامیة، 1371ق.
    9. بقاعى، ابراهیم‌بن‌عمر، نظم الدرر فى تناسب الآیات و السور، محقق: مهدى عبدالرزاق غالب‏، بیروت: دارالکتب العلمیة، 1427ق.
    10. ثعالبى، عبدالرحمن‌بن‌محمد، تفسیر الثعالبى الجواهر الحسان فى تفسیر القرآن‏، بیروت: دارإحیاء التراث العربی، 1418ق.‏
    11. ثقفی‌تهرانی، محمد، روان جاوید در تفسیر قرآن مجید، تهران: برهان، ۱۳۷۶.
    12. جرجانى، حسین‌بن‌حسن‏، جلاء الأذهان و جلاء الأحزان تفسیر گازر، تصحیح: جلال‏الدین محدث، تهران: دانشگاه تهران‏، 1378ق.
    13. خوارزمی، تاج‌الدین حسین‌بن‌حسن، شرح فصول الحکم محی‌الدین عربی، تهران: نجیب مایل هروی، ۱۳۶۴.
    14. شیخ‌طوسى، محمدبن‌حسن‏، التبیان فی تفسیر القرآن‏، مصحح: احمد حبیب عاملى، بیروت: دارإحیاء التراث العربی‏، [بی‌تا].
    15. عیاشى، محمد‌بن‌مسعود، تفسیر العیاشی‏، محقق: سیدهاشم رسولى‌محلاتى، تهران‏: المطبعة العلمیة، 1380ق.
    16. قدردان‌قراملکی، محمدحسن، کاوشی در تجسم اعمال، تهران: کیهان اندیشه، ۱۳۷5.
    17. کاشانى، فتح‏الله‌بن‌شکرالله‏، منهج الصادقین فی إلزام المخالفین‏، تهران‏: کتابفروشى اسلامیه‏، 1300.
    18. کاشی، عبدالرزاق، شرح فصوص الحکم، تهران: چاپ مجید هادی‌زاده، ۱۳۸۳.
    19. ماتریدى، محمد‌بن‌محمد، تأویلات أهل السنة تفسیر الماتریدى، محقق: باسلوم، مجدى، بیروت: دارالکتب العلمیة، 1426ق.
    20. محدث‌نورى، حسین‌بن‌محمدتقى‏، مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل‏، قم‏: مؤسسة آل‌البیت%‏، 1408ق.
    21. مکارم‌شیرازى، ناصر، تفسیر نمونه‏، چاپ‌دهم، تهران: دارالکتب الإسلامیة، 1371.
    22. ملاصدرا‌شیرازی، صدرالدین محمد‌بن‌ابراهیم، الحکمة المتعالیة فی الاسفار العقلیة الاربعة، بیروت: داراحیاء التراث العربی، ۱۹۸۱م.
    23. ــــــــــــــ، الشواهد الربوبیة فی المناهج السلوکیة، با حواشی ملاهادی سبزواری، تهران: چاپ جلال‌الدین آشتیانی، ۱۳۸۶.
    24. ــــــــــــــ، المبدأ و المعاد، تهران: چاپ جلال‌الدین آشتیانی، ۱۳۵۴.
    25. میبدى، احمد‌بن‌محمد، کشف الاسرار و عدة الابرار (معروف به تفسیر خواجه عبدالله انصارى)، چاپ‌پنجم، تهران: امیر‌کبیر، 1371.
    26. هیک، جان، بعد پنجم کاوشی در قلمرو روحانی، ترجمۀ بهزاد سالگی، تهران: قصیده سرا، 1382.
    27. Adams, McCord Marilyn 1975 , Hell and the God of Justic in Religious Studies, Vol. 11, No 4, pp.443-447, Cambridge.

    28.Kvanvig, Jonathan L. 1993 , The problem of Hell, Oxford Univresity Press.