بررسی و نقد نظریۀ ناهمسازی وجود شرور با توحید فاعلی خداوند

نوع مقاله : مقاله علمی تخصصی

نویسنده

مرکز مطالعات

چکیده

منتقدان خداباوری، وجود شرور در جهان را دلیلی بر نفی خدا یا نفی صفات کمالیه او می‌دانند. در مقابل، خداباوران با ارائه پاسخ‌هایی این تلازم را انکار کرده، ادلۀ اثبات خدا را بدون معارض می‌شمرند. یک پاسخ اجمالی این است که انسان به دلیل معلومات اندکش نمی‌تواند حکم به تنافی وجود شرّ با وجود خدا بدهد؛ زیرا ممکن است خداوند به خاطر دلائل قانع‌کننده‌ای که از انسان مخفی است، جلوی شرور را نگرفته باشد.
یکی دیگر از راه‌های حل این شبهه، توجه به ساختار وجودی انسان است. انسان موجودی است مختار؛ در نتیجه، رسیدن او به کمال نیز با انتخاب خوبی‌ها و همراه با تلاش حاصل می‌شود. در این بین، سوء استفاده برخی از انسا‌ن‌ها از اختیارشان، شرور اخلاقی را در پی داشته است؛ اما معقول نیست که برای دفع شرور اخلاقی، جلوی راه کمال انسان‌ها گرفته شود. شروری هم که ناشی از اختیار انسان نیستند، از ویژگی‌های طبیعی عالم مادّه و زندگی اجتماعی محسوب می‌شوند و موجب امتحان انسان و زمینه رشد او هستند. همچنین بر اساس روایات دینی، خسارت‌هایی که به برخی از انسان‌ها در اثر شرور وارد می‌شود، اگر متأثر از گناهان آنها و نوعی عذاب و تأدیب نباشد، به شیوه‌های گوناگونی از سوی خداوند جبران خواهد شد.

کلیدواژه‌ها