پاسخ به شبهۀ وهابیت در مسئلۀ جواز سبّ‌ولعن در مذهب تشیع

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

چکیده

جواز و عدم‌جواز سبّ‌ولعن از موضوعات مهم و شبهه‌برانگیزی است که در طول تاریخ اسلام از آن سخن به میان آمده و چه بسیار خون‌هایی که به این بهانه ریخته شده است و افراد زیادی به اتهام سبّ ‌و لعن دیگران مورد اذیت و آزار قرار گرفته‌اند. پژوهش حاضر به روش توصیفی ـ تحلیلی و با مطالعۀ کتابخانه‌ای گردآوری شده و به بررسی مسئلۀ سبّ‌ولعن در اسلام و جایگاه آن در مذهب تشیع از منظر قرآن و روایات می‌پردازد. حاصل سخن اینکه لعن و نفرین نسبت به برخی گناهکاران جایز است؛ اما سبّ و فحش در هیچ شرایطی روا نیست. ازآنجاکه سبّ و لعن، مسلمانان را در برابر یکدیگر قرار مى‌دهد و زمینۀ خونریزى بین آنان را فراهم مى‌سازد و این کار حرام است، احترام مسلمانان به یکدیگر و خویشتن‌داری ضرورى است؛ زیرا دشمنان اسلام در صدد ایجاد تفرقه بین مسلمانان هستند. شیعه حق ندارد به‌بهانۀ اینکه برائت از دیگران لازم است به لعن صحابه بپردازد و اهل‌سنت نیز نباید به ادعاى اینکه شیعه بدعت‌گذار است این روش ناپسند را تعقیب کنند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Response to Wahhabi Skepticism about Permission to Cursing

چکیده [English]

Jurisprudential permission to curse or not is one of the most important and dubious issues that has been discussed throughout the history of Islam. Even, how much blood has been shed under this pretext and many people have been persecuted for blasphemy and cursing others. The present study has investigated the issue of curses in Islam and the Shiite religion (from the perspective of the Holy Quran and narrations) using a descriptive-analytical method and a library study.
As a result, cursing is permissible for some sinners, but swearing is not allowed under any circumstances. It is forbidden according to Sharia because swearing and cursing pits Muslims against each other and causes bloodshed between them. It is also necessary for Muslims to respect each other and to exercise restraint, because the enemies of Islam seek to divide them.
The Shiites have no right to curse the companions of the Prophet (PBUH) on the pretext that disavowal is necessary for others, and the Sunnis should not follow this disgusting method by claiming that the Shiites are heretics.

کلیدواژه‌ها [English]

  • curse
  • Shiite religion
  • permission
  • Wahhabism
  • Salafism
  1. قرآن‌کریم.

    نهج‌البلاغه.

    1. آلوسی، محمود، روح المعانى فى تفسیر القرآن العظیم‏، بیروت: دارالکتب العلمیة‏، 1415ق‏.
    2. ابن‌ابی‌الحدید، ابوحامد، عبد‌الحمید‌بن‌هبة‌الله، شرح نهج‌البلاغه، تحقیق: محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت: دارالکتب العربیة، 1378ق.
    3. إبن‎أبی‎شیبۀ کوفی، أبوبکر عبدالله‎بن‎محمد، الکتاب المصنف فی الأحادیث و الآثار، تحقیق: کمال یوسف الحوت، ریاض: مکتبۀ الرشد، 1409ق.
    4. ابن‌اثیر جزری، مبارک‌بن‌محمد، النهایة فی غریب الحدیث و الأثر، تحقیق‌: محمود‌ محمد‌ الطناحی، قم: مؤسسۀ اسماعیلیان، ‌1367.
    5. ــــــــــــــ، جامع الأصول فی أحادیث الرسول، بیروت: دارالفکر، 1420ق.
    6. ابن‌ادریس حلی، مستطرفات السرائر، قم: مؤسسة النشر الاسلامی، ‌1411ق.
    7. ابن‌تیمیة، احمد‌بن‌عبدالحلیم، اقتضاء الصراط المستقیم مخالفة أصحاب الجحیم، بیروت: دار الکتب العلمیة، ‌1419ق.
    8. ــــــــــــــ، کتب و رسائل و فتاوی، چاپ‌دوم، مکتبۀ ابن‌تیمیة، [‌بی‌تا].
    9. ابن‌جوزی، آفة اصحاب الحدیث، تهران: مکتبه نینوی، [‌بی‌تا].
    10. ابن‌حجر عسقلانی، احمدبن‌علی، الإصابة فی تمییز الصحابة، بیروت: دارالکتب العلمیة، 1415ق.
    11. ابن‌حزم، احمد‌بن‌سعید، المحلی، بیروت: دار الفکر. [‌بی‌تا].
    12. ابن‌حنبل، احمد، مسند الامام احمد‌بن‌حنبل، قاهره: مؤسسة قرطبة، [‌بی‌تا].
    13. ابن‌سعد، أبوعبدالله محمد‌بن‌منیع، الطبقات الکبری، بیروت: دار صادر، [‌بی‌تا].
    14. ابن‌عبدالبر، یوسف‌بن‌عبدالله، الاستذکار، بیروت: دار الکتب العلمیة، ‌2000م.
    15. ابن‌عثیمین، محمدبن‌صالح، مذکرة على العقیدة الواسطیة، ریاض، مدار الوطن للنشر، ‌1426ق.
    16. ابن‌عماد حنبلى، ابوالفلاح عبدالحى‌بن‌احمد، شذرات الذهب فی أخبار من ذهب، بیروت: دار ابن‌کثیر، 1406ق.
    17. ابن‌قدامه حنبلی، عبدالله‌‌بن‌احمد، المغنی، بیروت: دار الکتاب العربی، [‌بی‌تا].
    18. ابن‌کثیر دمشقى، اسماعیل‌بن‌عمرو، تفسیر القرآن العظیم، بیروت: ‏دارالکتب العلمیة، 1419ق.‏
    19. ابن‌منظور، جمال‌الدین محمدبن‌مکرم، لسان العرب، بیروت: دار ‌إحیاء‌ التراث العربی، ‌1408ق.
    20. ابوزهره، محمد، تاریخ مذاهب اسلامی، ترجمۀ علیرضا ایمانی، قم: دانشگاه ادیان و مذاهب، ‌1393.
    21. امین، احمد، زعماء الاصطلاح فی العصر الحدیث، بیروت: دار الکتب العربیة، [‌بی‌تا].
    22. امین، سیدمحسن، تاریخچه، نقد و بررسی عقائد و اعمال وهابی‌ها، ترجمۀ سیدابراهیم سیدعلوی، تهران: امیرکبیر، ‌1391.
    23. ــــــــــــــ، کشف الارتیاب فی أتباع محمد‌بن‌عبدالوهاب، دمشق: مکتبۀ الحرمین، [‌بی‌تا].
    24. امینی، عبدالحسین، الغدیر فی الکتاب و السنۀ و الأدب، چاپ‌چهارم‌، بیروت: دار الکتب العربی، ‌1397ق.
    25. بحرانی، سیدسابق، فقه السنه، بیروت: دارالکتب العربیة، [‌بی‌تا].
    26. بخاری، محمد‌بن‌اسماعیل، صحیح‌ البخاری‌، بیروت: دارالفکر، ‌1401ق.
    27. بستانی، فوادافرام‌، فرهنگ جدید عربی‌ـ‌فارسی: ترجمه منجد الطلاب، ترجمۀ محمد بندرریگی، قم: اسلامی، ‌1386.
    28. بغدادی، عبدالقاهربن‌طاهر، الفرق بین الفرق و بیان الفرقة الناجیة، چاپ‌دوم‌، بیروت: دارالآفاق الجدیدة، ۱۹۷۷م.
    29. بلاذرى‏، احمد‌بن‌یحیی، أنساب الأشراف، قم: مؤسسة الاعلمی للمطبوعات، ‌1394ق.
    30. ترمذی، محمد‌بن‌عیسی، سنن الترمذی، بیروت: دار الفکر، ‌1403ق.
    31. تفتازانی، سعدالدین، شرح المقاصد فی علم الکلام، پاکستان: دار المعارف النعمانیة، ‌1401ق.
    32. حاکم‌نیشابوری، محمدبن‌عبدالله، المستدرک علی الصحیحین، محقق: عبدالسلام بن محمد‌بن‌عمر علّوش، بیروت: دارالمعرفة، 1418ق.
    33. حرّعاملى، محمد‌بن‌حسن، تفصیل وسائل الشیعة إلى تحصیل مسائل الشریعة، قم: مؤسسة آل‌البیت(علیهم السلام)، 1409ق.
    34. حسینی‌خامنه‌ای، سیدعلی، رسالۀ آموزشی (2): احکام معاملات، تهران: انقلاب اسلامی، ‌1398.
    35. حسینی‌میلانی، سیدعلی، نفحات الأزهار فی خلاصة عبقات الأنوار، قم: مرکز الحقائق الإسلامیة، 1426ق.
    36. دارقطنی بغدادی، علی‌بن‌عمر‌، العلل الواردة فی أحادیث النبویة، ریاض: دارالطیبة، 1405ق.
    37. ذهبی، شمس‌الدین محمد‌بن‌احمد، تاریخ الإسلام، بیروت: دارالکتاب العربى، 1407ق.
    38. راغب‌اصفهانی، حسین‌بن‌محمد، المفردات فی غریب القرآن، بیروت: دارالمعرفة، ‌1393.
    39. رضوانی، علی اصغر، شیعه‌شناسی، چاپ‌دوم، تهران: مشعر، ‌1384.
    40. سرخسی‌، شمس‌الدین محمدبن‌احمد، المبسوط، بیروت: دار المعرفة، ‌1406ق.
    41. شافعی، محمد‌بن‌ادریس، الأُمّ، چاپ‌سوم، بیروت: دار‌ الفکر، ‌1403ق.
    42. شوکانی، محمد‌بن‌علی، نیل الأوطار من احادیث سید الأخیار، بیروت: دار‌ الجیل‌، ‌1973م.
    43. شیخ‌انصاری، مرتضی‌‌بن‌محمدامین‌، المکاسب، محقق: محمد کلانتر، قم: دارالکتاب‌، ‌1410‌ق.
    44. شیخ‌طوسی، محمد‌بن‌حسن‌، التبیان فی تفسیر القرآن، مصحح‌: احمد‌ حبیب عاملی، بیروت: دار إحیاء التراث‌ العربی‌، [‌بی‌تا].
    45. ــــــــــــــ، تهذیب‌الاحکام فی ‌شرح المقنعة، تهران: دارالکتب‌الإسلامیة، 1364.
    46. طباطبایی، ‌سیدمحمدحسین، ‌تفسیر المیزان، ‌ترجمۀ محمدباقر موسوی‌همدانی، مؤسسۀ تحقیقات و نشر معارف اهل‌البیت(علیه السلام)، ‌1396.
    47. طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین و مطلع النیّرین، چاپ‌دوم، بیروت: مکتب‌ النشر‌ الثقافۀ الإسلامیة، ‌1408ق.
    48. عبادی لحجی، عبدالله‌بن‌سعید، منتهی السؤل علی وسائل الوصول الی شمائل الرسول(صلی الله علیه وآله وسلم)، چاپ‌سوم، جده: دارالمنهاج، ۱۴۲۶ق.
    49. عسکری، سیدمرتضی‌، معالم‌ المدرستین، بیروت: للطباعۀ و نشر و التوزیع، ‌1410ق.
    50. علامۀحلی، حسن‌بن‌یوسف‌، نهایة الإحکام فی معرفة الأحکام‌، قم: مؤسسۀ اسماعیلیان، ‌1410ق.
    51. علوی، سیدمحمد‌بن‌عقیل، نصایح‌ الکافیه‌ لمن یتولی معاویه، قم: دار الثقافة، ‌1412‌ق.
    52. فیومى، احمد‌بن‌محمد مقرى، المصباح المنیر فی غریب الشرح الکبیر للرافعی، بیروت: دار ‌إحیاء التراث العربی، ١٤١٨ق.
    53. قرطبی‌، محمد‌‌بن‌احمد، الجامع لأحکام القرآن، بیروت: دار‌ إحیاء التراث العربی، ‌1405ق.
    54. قمی، علی‌بن‌ابراهیم، تفسیر القمی، محقق: طیب جزایری، قم: دارالکتب، ‌1363.
    55. کفعمی، ابراهیم‌بن‌علی، مجمع الغرایب، تهران: مؤسسۀ فرهنگی انصار الحسین(علیه السلام)، ‌1412ق.
    56. کلینی‌رازی، ابی‌جعفر محمدبن‌یعقوب، الکافی، مصحح: علی اکبر غفاری، تهران: دارالکتب الاسلامیة، ‌1407ق.
    57. گنگوهی، رشید احمد، فتوای رشیدیه، کراچی: مدرسه دارالاشاعت، [‌بی‌تا].
    58. مالک‌بن‌أنس، أبوعبدالله، الموطَّأ، بیروت: دار ‌إحیاء‌ التراث العربی، ‌1406ق.
    59. متقی‌هندی، علاء‌الدین علی، کنز العمال فی سنن الأقوال و الأفعال، بیروت: مؤسسة الرسالة، ‌1409ق.
    60. مجلسی، محمدباقر، بحارالأنوار الجامعه لدرر أخبار الأئمه الأطهار(علیهم السلام)، بیروت: مؤسسة الوفاء، ‌1409ق.
    61. مسعودی، علی‌بن‌حسین، مروج الذهب و معادن الجوهر، تحقیق: اسعد داغر، قم: دارالهجرة، ‌1409ق.
    62. مصطفوی، حسن، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی‌، ‌1368.
    63. مناوی، محمد‌بن‌عبدالرئوف، فیض القدیر شرح‌ الجامع‌ الصغیر من احادیث البشیر النذیر، بیروت: دارالکتب‌ العلمة، ‌1415‌ق.
    64. میرزایی، جلال و همکاران، «تأثیر تحولات بیداری اسلامی بر روابط جمهوری اسلامی ایران و عربستان سعودی»، فصلنامۀ پژوهش‌های سیاسی جهان اسلام، سال‌چهارم، شمارۀ2، زمستان 1393، ص151ـ179.
    65. نسائی، احمد‌بن‌شعیب، السنن الکبری، بیروت: دارالکتب العلمیة، ‌1411ق.
    66. نورى، حسین‌بن‌محمدتقى، مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، قم، مؤسسة آل‌البیت(علیه السلام) لإحیاء التراث، 1408ق.
    67. نووی، محی‌الدین یحیی‌بن‌شرف، ‌شرح النووی علی صحیح مسلم، ‌‌بیروت: ‌دارالکتب العربی، ‌1407ق/1987م.
    68. ‌نیشابوری، مسلم‌بن‌حجاج، صحیح مسلم، بیروت: دار ابن‌حزم، ‌1419ق.
    69. وجدی، محمدفرید، دائرة معارف القرن العشرین، دارالمعرفة، بیروت: ‌1971م.