مسئلۀ صدور انقلاب اسلامی از مسائل پرمناقشه در تاریخ انقلاب اسلامی ایران بوده است. برخی از روشنفکران همچون مهندس مهدی بازرگان با دید انتقادی به آن نگریستهاند. پژوهش حاضر با روش توصیفی ـ تحلیلی درصدد بررسی نگاه انتقادی وی نسبت به سیاست صدور انقلاب و ارزیابی آن است. یافتههای پژوهش نشان میدهد که مهندس بازرگان دو نگاه به این مسئله داشت؛ در دیدگاه ابتدایی او موافق با این مقوله بوده و در دیدگاه پسینی وی ازجمله منتقدین جدی این ایده بهشمار میآید. ایشان به مسائلی همچون تحمیلی بودن صدور انقلاب، گریزان شدن ملتها از انقلاب، انزوای انقلاب اسلامی، رفتن مسلمانان به دامن کفار و... بهعنوان عوامل مدعای خود در مخالفت با این مسئله اشاره میکند. در پاسخ به این دیدگاه نیز میتوان به مسائلی نظیرِ طبیعی بودن صدور انقلاب، جذب بسیاری از ملتها به انقلاب اسلامی، عدم انزوای انقلاب اسلامی باتوجهبه بیداری ملتها و رویآوردن جوانان به دین و... اشاره کرد.
اسپوزیتو، جان. ال، «جنگ خلیجفارس، جنبشهای اسلامی و نظم نوین جهانی»، ترجمۀ م. ضیایی، دوفصلنامۀ دانش سیاسی، پیششمارۀ 3، بهمن و اسفندماه 1372، ص99ـ130.
بازرگان، مهدی، «سیر اندیشۀ دینی معاصر (گفتگو با مهندس بازرگان)»، ماهنامۀ کیان، سال سوم، شمارۀ 11، فروردین و اردیبهشت 1372، ص3ـ11.
ــــــــــــــ، مجموعه آثار، ج23، تهران: بنیاد فرهنگی مهندس مهدی بازرگان، 1391.
ــــــــــــــ، مجموعه آثار، ج24، تهران: بنیاد فرهنگی مهندس مهدی بازرگان، 1391.
ــــــــــــــ، مجموعه آثار، ج25، تهران: بنیاد فرهنگی مهندس مهدی بازرگان، 1389.
ــــــــــــــ، مجموعه آثار، ج6، بنیاد فرهنگی مهندس مهدی بازرگان، تهران: [بیتا]
پایگاه اطلاعرسانی مقاممعظمرهبری، Khamenei.ir.
جوادیآملی، عبدالله، آوای توحید (شرح نامۀ امام خمینی6 به گورباچف)، چاپهفتم، تهران: مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار حضرت امام خمینی6، 1378.
عمید زنجانی، عباسعلی، انقلاب اسلامی و ریشههای آن، تهران: نشر کتاب سیاسی، 1367.
گروه پژوهشهای تاریخی انتشارات قلم، بازرگان در اندیشۀ فرهیختگان، تهران: قلم، 1393.
موسویخمینی، (امام) سیدروحالله، صحیفۀ امام6، (دوره 22 جلدی)، تهران: مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام خمینی6، 1378.
ــــــــــــــ، صدور انقلاب از دیدگاه امام خمینی6، تهران: مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام خمینی6 (مؤسسۀ چاپ و نشر عروج)، 1374.
نجاتی، غلامرضا، خاطرات بازرگان: شصت سال خدمت و مقاومت (مصاحبه با مهدی بازرگان)، (دورۀ دوجلدی)، تهران: مؤسسۀ خدمات فرهنگی رسا، 1377.
یوسفیاشکوری، حسن، در تکاپوی آزادی، (دورۀ دوجلدی)، تهران: قلم، 1376.